سفارش تبلیغ
صبا ویژن
پسرکم ! ... اندرزهای حکیمان را بپذیر و فرمانهایشان را پی گیری کن [امام علی علیه السلام ـ در سفارش به پسرش محمّدبن حنفیه ـ]

وبلاگ بر و بچه های پیروان ولایت


 
 
دروغ‌هایی که اینترنت به من آموخت(1)
ماکیاولیسم خبری و نگاهی به چند Hoax اینترنتی در ایران

ماکیاولیسم یا Hoaxes به اخبار و مطالب و عکس‌‌های فریبنده می‌گویند که بیشتر جهت شوخی یا تحریف واقعیتی ایجاد شده و منتشر شده باشند. هَوکس را می‌توان «دست انداختن» نیز معنی کرد که از Hocus Pocus یا تردستی گرفته شده است.*
موضوع هر هوکس نیز بستگی به هدف سازنده‌ی آن دارد. شوخی‌های معروفی نظیر پایان دنیا یا نمایش مشهور رادیویی اورسون ولز بر اساس کتاب جنگ دنیاهای اچ.جی.ولز که اورسون ولز در نقش خبرنگاری با جدیت صحنه‌ی حمله‌ی مریخی‌ها را تعریف کرده و چند شهر آمریکا را در هراس فرو برد از نمونه هوکس‌های رادیویی در قرن گذشته هستند. دروغ‌های آوریل و دروغ‌های نوروزی را نیز با این که لو رفته‌اند اگر ماهرانه و باورپذیر طراحی شوند شاید بتوان در زمره‌ی هوکس‌ها قرار داد مانند شوخی نوروزی روزنامه شرق در مورد کج شدن برج میلاد.
معمولاً لینک یک خبر یا تصویری خاص به نسبت اهمیت خبری آن یا منافع برای توزیع‌کننده آن، از درجات خاصی از توجه برخوردار است. بسیاری از افراد نیز اخبار و برنامه‌های تلویزیونی را بیش از هر رسانه‌ی دیگر باور می‌کنند و بعضی افراد نیز اینترنت را با همان قیاس روانی و ذهنی نوعی «تلویزیون» می‌پندارند و در نتیجه باور اخبار و عکس‌های هوکس که معمولاً به صورت حرفه‌ای تهیه می‌شود برای آنان ساده‌تر می‌شود. 
در این زمینه صدها مورد ریز و درشت را می‌توان مثال زد که به دلیل رویکردهای رنگارنگ سیاسی در اکثر رسانه‌های ایرانی، پیش از این که جنبه‌ی هوکسی و تفریحی داشته باشند سرچشمه گرفته از شایعه و یا منافع خاص سیاسی هستند. شاید به آنها بتوان نام «ترفندهای هدفمند» نام نهاد.
در رسانه‌های دیگر این به ندرت اتفاق می‌افتد نظیر شوخی فردی که خبر دستگیری کیانوش استقرارزاده در روستای برره توسط ماموران جمهوری اسلامی را تلفنی به مجریان برخی شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی گفته بود و مدتی موجب مزاح شده بود یا خبر غیرواقعی حل معماهای اینشتاین توسط دختری ایرانی که ابتدا توسط تلویزیون ایران و بعد در رسانه‌های دیگر منعکس شد و مثال‌هایی از این قبیل. اما در اینترنت این موضوع به دلیل تراکم اطلاعات و نیز مسائل خاص فنی و تکنیکی نظیر استفاده از جلوه‌های فتوشاپ و نرم‌افزارهای گرافیکی بیشتر اتفاق می‌افتد و شاید به دلیل توسعه‌نیافتگی اینترنت در ایران مقداری برای عامه باورپذیرتر باشد.
اهمیت شناخت عکس‌ها و پیام‌های فریب‌‌آمیز این است که مدیران رسانه‌ها و سایت‌های خبری به علت آسیب‌پذیری در این مورد و گسترش سریع شایعات اینترنتی به دلیل ذات تکنولوژیکی آن، پیش از هر چیز از صحت و سقم رویدادها و عکس‌ها کاملاً اطمینان حاصل کنند و اعتبار و اصالت اخبار خود را با دقت بیشتری کنترل کرده و بر خروجی مطالب خود نظارت دقیق‌تری داشته باشند. به همین لحاظ و بر اساس تجارب به دست آمده شاید لازم باشد یک مدیر یا مسؤول خبر یک سایت خبری علاوه بر قواعد خبرنویسی و نگارش و معلومات عمومی بالا در زمینه‌های متعدد و سایر رشته‌های مرتبط با رسانه، با نرم‌افزارهای گرافیکی نظیر فتوشاپ و افکت‌ها و فیلترها و با انواع فونت‌ها و سیاق‌های آن و دیگر مسائل فنی وب و کامپیوتر به خوبی آشنا باشد.
این تنها نمونه‌هایی از هوکس‌هاست که در مدت‌های اخیر در سایت‌های مختلف منعکس شده است و منشاء آنها اینترنت است و نه رسانه‌های دیگر. لینک تمام اخبار و منابع در این زمینه موجود است که هر کدام از چه منبعی آمده و یا کدام سایت خبری آن را درج کرده که بسیاری از کاربران ثابت اینترنتی می‌دانند. شاید برای وبلاگ‌ها و سایت‌های شخصی این خطاها اهمیتی نداشته باشد اما برای رسانه‌های خبری و سایت‌ خبرگزاری‌ها نوعی آسیب و تهدید به شمار می‌آید:

صیغه شیرین‌ترین لذت!
در تاریخ 29 فروردین امسال عده‌ای از زنان محجبه در اعتراض به بدحجابی در مقابل مجلس تجمع کردند. خبرگزاری مهر عکس هایی از این تجمع و حواشی آن تهیه کرد. متن تصویر پلاکارد یکی از این عکس‌ها دستکاری شده و به این جمله تغییر یافت: «صیغه شیرین‌ترین لذتی است که نصیب زن مسلمان می‌شود»! و به فاصله کمتر از چند روز در صدها سایت و وبلاگ منتشر شد. بسیاری آن را در سایت و وبلاگ خود به کار برده و تفسیرهای متعدد مذهبی و سیاسی نیز از آن ارائه دادند. تا جایی که حتی سعید ابوطالب نماینده تهران نیز جوگیر شده و در مجلس در مورد آن عکس جنجال به پا کرد! هنوز در برخی کلیپ‌های شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان این تصویر تحریف‌شده را به عنوان عکسی مستند از رویدادهای ایران به کار می‌برند.
کاربرانی که با یک نرم‌افزار خوشنویسی نظیر چلیپا یا کلک کار کرده باشند یا حداقل قواعد خوشنویسی را بدانند در اولین نگاه و به سادگی متوجه جعل ناشیانه‌ی نوشته می‌شوند. مخصوصاً چلیپا و نامه‌نگار و بسیاری نرم‌افزارهای خوشنویسی دیگر که فاصله‌گذاری نامناسب نقطه‌های آن به خوبی مشهود است.

■ پاسارگاد زیر آب رفت
با انعکاس خبر عملیات ساخت سد سیوند در منطقه تنگه‌بلاغی و نزدیک بناهای تاریخی استان فارس و نزدیک شدن زمان آبگیری آن، موضع‌گیری‌های بسیاری از سوی معترضین در سایت‌ها و شبکه‌های مختلف ماهواره‌ای انجام پذیرفت و تومارهای بسیاری نیز در اعتراض به این عمل نوشته شد. در روزهای اخیر رندی تصاویر دستکاری شده‌ی فوق را با ذکر این خبر که پاسارگاد و مقبره کوروش زیر آب رفته است در اینترنت منتشر نمود که ادامه‌ی ماجرا را می‌توان حدس زد! در این خبر که توسط گروهی اینترنتی با عنوان ایران عشق تکثیر شده آمده است:
«اکنون خبری داریم که دل هر ایرانی عاشق و وطن دوستی را خشمگین و برافروخته می‌سازد! چندی پیش سد سیوند در حال آبگیری بود که با این کار پاسارگاد، آرامگاه کوروش کبیر، این بزرگ‌مرد آریایی به زیر آب می‌رود. و اکنون این اتفاق افتاده است. سد آبگیری شده و آرامگاه کوروش کبیر و بخش بزرگی از پاسارگاد در حال فرو رفتن به زیر آب است».

منبع اصلی عکس‌ها
توضیح این که سد سیوند تا این لحظه هنوز به مرحله‌ی آبگیری نرسیده است! هر دو یعنی هم متن و هم عکس‌ها در این خبر فریب‌آمیز هستند.

■ مسخ دختر هلندی
قضیه‌ی مسخ دختر هلندی به دلیل اهانت به قرآن‌خوانی مادرش، از مشهورترین هوکس‌های مذهبی در اینترنت ایرانی است که در سال گذشته اتفاق افتاد. تصویر واقعی مربوط به مجسمه‌ای ساخته پاتریشیا پیچی‌نینی و از جنس سیلیکون و کائوچو و طرحی ژنتیکی در مورد تکامل حیوانات است که در نمایشگاه آثار وی به نمایش درآمده و از آن عکس گرفته شده است. یک سایت سرگرمی ترکی آن را نقل کرده و خبرگزاری آفتاب که بعداً صحت این خبر را رد کرد، آن را با تیتر «مسخ به خاطر توهین به قرآن» منعکس و به زودی در صدها سایت و نشریات مختلف تکثیر شده و حتی به تعداد زیاد از آن فتوکپی و تصویر تهیه و در محافل و شهرهای مذهبی توزیع شد.
خود عکس اصیل بوده و هیچ گونه دستکاری در آن رخ نداده است. این خبر ضمیمه‌ی آن است که موجب ایجاد این ذهنیت و باور شده است.

■ کج شدن برج میلاد
اگر چه این قضیه‌ی برج میلاد در آستانه نوروز 74 منشاء مطبوعاتی دارد اما در اینترنت نیز به دلیل انعکاس آن در سایت روزنامه شرق در همان ساعت‌های اولیه به ویژه از سوی برخی سایت‌ها و وبلاگ‌های خارج از کشور که از قضیه‌ی شوخی نوروزی شرق اطلاع نداشتند و به محتوای طنزآمیز آن دقت نکرده بودند با واکنش‌های بعضاً تند سیاسی علیه بی‌کفایتی مسؤولین نظام ایران مواجه شد! چون چند روزی نیز به نوروز مانده بود، این شبهه برای افراد بیشتر به وجود می‌آمد که خبر واقعی است. اتکای مطلق به اینترنت و در واقع روزنه‌ی شیشه‌ای مانیتور به عنوان تنها منبع خبرگیری نیز از آسیب‌های جدی یک رسانه به شمار می‌رود.

                                                               ادامه دارد.............



مصطفی خسرو ابادی ::: جمعه 85/6/31::: ساعت 12:22 عصر


>> بازدیدهای وبلاگ <<
بازدید امروز: 15
بازدید دیروز: 7
کل بازدید :94157
 
 > >>اوقات شرعی <<
 
>> درباره خودم<<
مدیر وبلاگ : واحد ترویج پیروان ولایت[144]
نویسندگان وبلاگ :
مسئول کانون (@)[14]

اکبر محرابی[4]
مرتضی ذادق آبادی[10]
مجتبی سخایی[30]
پیمان صفری[0]
امیر حسین حیات[0]
هادی جاموسی[21]
میثم سرو حسینی[34]
سعید احدزاده[0]
معاونت طرح (@)[6]

مصطفی خسرو ابادی[22]
مجید عزیزی نژا[0]
وحید مظاهری[2]
سعید پورذکریا[16]
بابک احمدی[0]
احسان ثبوتی[2]

 
 
 
>>لوگوی دوستان<<
 
 
>>اشتراک در خبرنامه<<
 
 
>>طراح قالب<<